Over corona- verlies- rouw- bemoediging- hoop

In deze periode waarin we stil worden gezet en er sprake is van verlies van een vanzelfsprekend levenspatroon en toekomstperspectief, met  een alom dreigende aanwezigheid van een ernstige ziekte wordt er een flink beroep gedaan op je veerkracht. Ook al beseffen we het nog niet allemaal, vanuit mijn ervaring als rouwbegeleider heb ik de afgelopen dagen veel rouwgedrag voorbij zien komen. Boosheid op de politiek, angst en wantrouwen over de maatregelen, hamsteren als zorg voor de eerste levensbehoefte, support en steunende initiatieven voor onze kwetsbare naasten. En opeens is het woord troost weer levendig in ons bewustzijn aanwezig.

Zoals een lach besmettelijk is, kan dat dus ook gaan met onrust en angst, ontdekken we nu. Ieder mens heeft om te leren gaan met deze angsten. Het is niet aan ons om daarover te oordelen. Want – en dat is een wetmatigheid binnen rouw - ieder nieuw verlies kan de pijn van oud zeer triggeren! Denk aan ouderen bij wie oorlogsherinneringen weer wakker zijn geworden.  Nu is er nog voldoende veerkracht en energie, maar hoe gaat dat als deze periode langer duurt en processen van verduren en uithouden de onderliggende stroom wordt.

Wat kun je betekenen voor elkaar wanneer de toekomst ongewis is?

Bemoedigende gesprekken voeren waarin je werkt aan hoop en vertrouwen. Bemoedigende communicatie is niet zo ingewikkeld, maar is toch net iets anders dan gewoon een babbeltje maken met elkaar. Bemoediging is geen trucje en ook geen lang verhaal; het komt voort uit je hart. Bemoediging is een combinatie van adhesie, ondersteuning, aansporing, opbeuring, support met de intentie de ander te versterken. 

Over een bemoedigende houding:

•      Je richt je op de ander zodat deze zich voor een moment echt verbonden voelt met jou.
•      Luister steunend. Bevestig dat je gesprekspartner er mag zijn met al zijn onzekerheden.
•      Spreek je waardering uit voor alle vragen (er zijn geen gekke vragen!) en over wat ze tot nu toe hebben ondernomen.
•      Beaam dat er sprake is van verlies aan houvast en dat de toekomst ongewis is.
•      Breng humor als het past; dat brengt ontspanning en werkt relativerend.
•      Geef heldere informatie. 
•      Breng structuur aan in je steunend contact. Kom je afspraak na.

Hoe kun je aan hoop en vertrouwen werken?

Hiervoor zijn drie componenten belangrijk:

• Het voelen: vertrouwen en optimisme moeten groeien.
• Het willen: de toekomst vorm willen (blijven) geven en je daarvoor inspannen.
• Het doen: je een betere situatie voorstellen en dit positief benaderen

In de praktijk betekent dit:

•       Leer je gesprekspartner te berusten in ‘wat is’. ‘Ja’ zeggen en aanvaarden als vertrekpunt i.p.v. vechten tegen.
•       Vraag waar hij kracht en moed uithaalt en veranker dit.
•       Geef vertrouwen, in ieder mens schuilt een creatief potentieel.
•       Laat hem zich omringen met positiviteit, dat hoeft niet groots en kan in kleine dingen liggen (een mooie bloem, fijn              muziekje, foto, beeldje).
•       Wijs met kracht op het belang van een adequaat positief steunend netwerk.
•       Én dat ze gedoseerd onrust brengend nieuws toelaten.
•       Visualiseer met elkaar over een zo veilig mogelijke toekomst en hoe ze daar zelf een bijdrage in kunnen leveren.
•       Zoek mee naar een thuisactiviteit waarbij ze zich kunnen ontspannen én concentreren (een legpuzzel, schilderen, kast        opruimen, helpt hierbij enorm).
•        Laat je gesprekspartners haalbare en inspirerende doelen stellen en actief worden. 

Misschien is wel de allerbelangrijkste les van dit alles dat wij allen gaan ervaren dat we in staat zijn om ons aan te passen. Een levensvaardigheid die van grote waarde is voor de rest van ons leven.

Moed

De nacht heeft mij weer van mijn apropos gebracht
langzaam loopt de ochtend vol
met woorden die ik zeker weet
dat iets betekenden, maar wat?
gisteren iets betekenden.

Lopen is op voeten balanceren,
op straat zie ik de warme wezens
die ook de onbegrijpelijke moed
hebben gehad om op te staan
in plaats van niet.

Nooit is iemand zeker van iets,
te worden geliefd, te worden verlaten
alles kan en alles mag
alles wisselt elkaar af.

Nu weet ik weer wat ik zeggen wou:
zolang het niet te ongelukkig maakt
is het een leuk gevoel. Maar eigenlijk
zijn wij zacht als Turkish Delight
in een blik met spijkers.

(Uit: Judith Herzberg, 'Doen en laten)